منافذ باز پوست چیست ؟
اگر به پوست برخی افراد نگاه کنید، روزنه‌های بسیار ریزی را روی آن مشاهده خواهید کرد این روزنه‌ها همان منافذ باز پوست هستند که گشاد شده‌اند و روی پوست به رنگ تیره دیده می‌شوند.
دلیل تیره بودن آن این است که این روزنه‌ها در واقع پیازهای بسیار ریز مو هستند که به دلیل باز شدن منافذ از پوست بیرون زده‌اند.
در کنار این پیازهای کوچک غدد چربی وجود دارد. ترشح چربی از این غدد باعث می‌شود که پوست بعد از ایجاد منافذ چرب‌تر شود و همین چربی بیشتر خود زمینه‌ای برای ایجاد مشکلات بیشتر خواهد بود.
البته توجه کنید که وجود منافذ پوست به‌خودی‌خود مشکل‌آفرین نیست. در پوست طبیعی انسان منافذ برای تنفس پوست و اکسیژن‌رسانی به سلول‌های سطح آن قرار گرفته‌اند. همچنین ترشح چربی کافی از این منافذ باعث حفظ تعادل پوست و جلوگیری از خشکی آن خواهد شد.
اما زمانی مشکل‌آفرین هستند که بیش از اندازه باز شده و ظاهر پوست را تغییر دهند. در چنین مواقعی ترشح چربی از غدد بیش‌ازحد لازم است و همین موضوع باعث ایجاد جوش و آکنه و دیگر مشکلات پوستی خواهد شد.
پس می‌توان گفت که منافذ پوست به‌خودی‌خود یک مشکل نیستند. اما زمانی که به دلایل مختلف گشاد شده و راه را برای تجمع چربی و آلودگی باز کنند، باید فکری برای رفع آن‌ها کرد.
باز بودن منافذ پوست چه مشکلاتی برای افراد ایجاد می‌کند؟
یکی از این آسیب‌ها منافذ باز پوست است که به دلیل ضعیف شدن پوست در سن بالا و کاهش تولید کلاژن و الاستین اتفاق می‌افتد. باز و گشاد شدن منافذ پوست، علاوه بر اینکه زیبایی فرد را تا حد زیادی تحت تاثیر قرار می‌دهد.
زمینه‌ای برای بروز دیگر مشکلات پوستی نیز هست. به همین دلیل افراد به دنبال راه‌هایی هستند که این منافذ را از بین ببرند تا ضمن داشتن پوستی زیباتر و یکدست‌تر، از ایجاد آسیب در پوست خود جلوگیری کنند.
با افزایش سن و کاهش سطح کلاژن پوست، منافذ پوست کم‌کم بازتر و گشادتر می‌شوند. تاجایی‌که به راحتی قابل‌تشخیص هستند و زیبایی فرد را تا حد زیادی تحت تاثیر قرار می‌دهند. از طرف دیگر این منافذ باز محل مورد علاقه باکتری‌ها، آلودگی‌های و چربی‌ها هستند.
جمع شدن گردوخاک و آلودگی و چربی در این منافذ به پوست آسیب می‌رساند و باعث ایجاد جوش‌های سرسفید یا سرسیاه در پوست می‌شود.
دلایل عارضه منافذ باز پوست
چنان که در بخش قبلی هم به آن اشاره کردیم، از جمله دلایل منافذ باز پوست، می‌توانیم به این موارد اشاره کنیم:
- چرب بودن پوست به صورت طبیعی
- عوامل ژنتیکی، که معمولا از والدین به ارث می‌رسند
- افزایش سن و کاهش سطح کلاژن و الاستین پوست
- جنسیت، که معمولا در مردان بیشتر از بانوان شایع است
- تغییرات هورمونی و افزایش تولید سبوم در پوست
- رژیم غذایی نامناسب و تحریک‌کننده تولید سبوم
- عدم رعایت بهداشت و نشستن صورت به صورت روزانه
- استفاده از محصولات آرایشی بی‌کیفیت و غیراستاندارد
چرا منافذ باز می‌شوند
علت باز شدن آن به ژنتیک و وراثت مربوط باشد. این منافذ به‌دلیل تغییرات هورمونی و ترشحات چربی پوست به‌خصوص در دوران بلوغ بیشتر می‌شوند.
پوست بدن به تنفس نیاز دارد؛ به‌همین دلیل سبوم پوست صورت یا چربی ترشح شده باید به سطح پوست برسد. استفاده بیش از حد از لوازم آرایشی مخصوصا کرم پودر، باعث مسدود شدن منافذ پوست می‌شوند.
اما سبوم چیست؟ سبوم پوست صورت ماده‌ای چسبناک است که توسط غدد سبابه تولید می‌شود. پس از ترکیب سبوم با لیپید‌ها، یک لایه محافظتی روی سطح پوست ایجاد می‌شود.
برای رسیدن سبوم به پوست، باید منافذ باز شوند تا امکان خروج چربی به‌خوبی فراهم شود؛ علت ایجاد جوش زیر پوستی نیز همین است.
اگر پوست فوق‌العاده خشک یا چرب دارید، بهتر است پیش از استفاده از کرم‌های مناسب برای پوست خود با پزشک متخصص مشورت کنید.
راهکار فوق العاده برای کاهش منافذ
مراقب محصولات پوستی که استفاده می‌کنید، باشید
در صورتی که به طور روزانه از محصولات ضد جوش و چربی‌زدای پوست استفاده می‌کنید، در حقیقت به ضرر خود عمل کرده‌اید. اگرچه استفاده درمانی و کوتاه مدت از این محصولات اشکالی ندارد، اما مصرف روزانه آن‌ها به منظور پیشگیری از آکنه، پوستتان را حساس‌تر خواهد کرد.
محصولات ضد آکنه و چربی‌زدای پوست دارای ترکیبات فعالی مانند سالیسیلیک اسید می‌باشند. ترکیبات فعال به کار رفته در این محصولات، قابلیت لایه برداری پوست را نیز دارند. متخصصان، لایه برداری پوست را حداکثر یک یا دو بار در هفته توصیه می‌کنند.
غالباً محصولاتی که بر پایه آب تهیه شده‌اند، بهتر از محصولات دارای روغن و چربی می‌باشند. به طور کلی، استفاده از موارد زیر به مدت بیش از دو هفته توصیه نمی‌گردد:
- محصولات سفت‌کننده و قابض پوست
- اسکراب‌های پاک‌کننده عمقی صورت
- ماسک‌های دارای روغن
از شوینده‌های مخصوص پوست صورت استفاده کنید
شوینده‌هایی را انتخاب کنید که آلودگی و چربی اضافی پوست را پاک می‌کنند، اما نرمی و رطوبت پوست را از بین نمی‌برند. اگر پوستتان چرب است و تمایل به کاهش خود دارید، شوینده‌های ژلی برای شما بهترین گزینه می‌باشند، اما اگر پوست نرمال یا خشکی دارید، بهتر است سراغ شوینده‌های کرمی بروید.
استفاده از شوینده‌های دارای صابون و اسکراب نیز اکیداً توصیه نمی‌گردد، زیرا مصرف مداوم این‌گونه محصولات، پس از مدتی منافذ باز پوست را بزرگ‌تر خواهد کرد.
در نظر داشته باشید که حتی بهترین شوینده‌ها نیز اگر با روش صحیح مصرف نشوند، بی تاثیر خواهند بود. شیوه صحیح استفاده از شوینده‌های پوست به شرح زیر است:
- ابتدا صورت خود را با آب ولرم مرطوب کنید.
- شوینده را با حرکات دورانی به مدت ۳۰ الی ۶۰ ثانیه روی صورت ماساژ دهید.
- پوست را کاملاً با آب بشویید و سپس خشک کنید. از مالش پوست با حوله یا دستمال پرهیز کرده و با حرکات ضربانی صورت را خشک کنید.
استفاده از مرطوب کننده‌ها را فراموش نکنید
یکی از شایع‌ترین اشتباهاتی که افراد دارای پوست چرب مرتکب می‌شوند، استفاده نکردن از مرطوب کننده‌ها می‌باشد. بر خلاف عقیده بسیاری از افراد، مرطوب کننده‌ها چربی اضافی پوست را افزایش نمی‌دهند؛ بلکه تنها موجب راه یافتن چربی طبیعی پوست به لایه‌های زیرین آن می‌شوند.
انتقال چربی طبیعی پوست به لایه‌های عمیق‌تر، منجر به جلوگیری از براق شدن پوست و همچنین نرم شدن پوست می‌گردد.
هر روز ضد آفتاب بزنید
استفاده از ضد آفتاب برای همه افراد ضروری است، پس اجازه ندهید پوست چرب مانع استفاده شما از ضد آفتاب شود. نور خورشید علاوه بر افزایش ریسک ابتلا به سرطان پوست و بروز چین و چروک، موجب خشک شدن پوست و بزرگ‌تر شدن منافذ می‌گردد.
از ضد آفتاب مخصوص پوست خود با SPF30+ استفاده کنید. فراموش نکنید که باید حداقل ۱۵ دقیقه قبل از ترک خانه، ضد آفتاب را روی پوست نواحی مورد نظر بمالید؛ بعلاوه می‌توانید از کرم پودر یا مرطوب کننده‌های حاوی SPF نیز استفاده کنید.
منافذ O شکل
این نوع، متداول‌ترین نوع منافذ پوست است و در ناحیه T صورت، یعنی در پیشانی، روی بینی و چانه، بیشتر از هر جای دیگری به چشم می‌خورد. این نوع بیشتر در کسانی وجود دارد که پوستشان چرب است.
منافذ U شکل
نوع دوم، بیشتر در افراد دیده می‌شود که پوست خشک دارند. کم‌آبی پوست، مهم‌ترین عامل به وجود آورنده این نوع است و با رفع این مشکل، می‌توان کنترلش کرد.
منافذ Y شکل
و نوع سوم که کمتر از باقی موارد به چشم می‌خورد، در اثر کاهش کلاژن و الاستین به وجود می‌آید. این نوع، بیشتر در اثر افزایش سن بروز پیدا می‌کند.
مصرف داروی موضعی
ویتامین A سبب کاهش فعالیت غدد چربی، تسریع لایه‌برداری پوست و تحریک تولید کلاژن می‌شود. در نهایت این ویتامین سبب کاهش خطوط ظریف و چین و چروک و بسته شدن منافذ باز پوست می‌شود.
البته مشاهده نتیجه درمان به چندین ماه زمان نیاز دارد و افراد بایستی جهت استفاده از ویتامین A بایستی احتیاط کنند. این ویتامین سبب حساس شدن پوست در برابر نور خورشید می‌شود و در نتیجه امکان دارد لک و کک و مک ایجاد شوند. مصرف ویتامین A بایستی با نظارت متخصص پوست انجام شود.
لایه‌برداری پوست با استفاده از آلفا هیدروکسی اسید (AHA)
استفاده از آلفا هیدروکسی اسید و پلی هیدروکسی اسید (AHA و PHA) به لایه‌برداری لایه شاخی کمک کرده، پوست را ضخیم کرده و سبب کاهش لکه‌های تیره و بستن منافذ باز پوست می‌شود.
پس از لایه‌برداری با AHA، بایستی به طور مداوم از کرم ضد آفتاب استفاده شود. از ورزش در محیط باز باید خودداری شود. پیش از استفاده از AHA با غلظت بیش از 10% برای درمان منافذ باز پوست بایستی با پزشک مشورت شود؛ چرا که در ابتدا بایستی وضعیت پوست بررسی شود.
بستن منافذ پوست با لیزر
لیزردرمانی بهترین روش بستن منافذ پوست محسوب می‌شود. لیزردرمانی به دو روش انجام می‌شود:
- لیزر غیر تخریبی: این نوع لیزر باعث آسیب‌دیدگی سطح پوست نمی‌شود. لیزر غیر تخریبی بر بافت لایه میانی اثر گذاشته و سبب تولید کلاژن، کاهش خطوط و چین و چروک‌های پوست صورت و ضایعات رنگدانه‌ای پوست می‌شود. در نتیجه، پوست شاداب‌تر و باطراوت‌تر به نظر می‌رسد.
- لیزر تخریبی: این نوع لیزر باعث تولید حرارت می‌شود. این حرارت سبب‌ترمیم بخش کوچکی از پوست (از لایه شاخی تا لایه میانی) پوست شده و تقریبا ۳ تا ۴ روز بعد، کلاژن تولید می‌شود و منافذ باز پوست بسته می‌شوند.
آیا راهکارهای خانگی برای بستن انواع منافذ پوست مناسب هستند؟
منافذ پوستی انواع مختلفی دارند و دلایل ایجاد آن‌ها نیز متفاوت است. به همین دلیل نمی‌توان نسخه یکسانی برای همه آن‌ها پیچید. معمولا منافذ بسیار بزرگ پوست یا منافذی که به شکل جوش‌های سرسیاه درآمده‌اند، با روش‌های خانگی قابل درمان نیستند یا درمان آن‌ها مدت زمان زیادی طول می‌کشد.
همچنین روش‌های خانگی برای درمان منافذ که به دلیل بیماری‌ها یا عوامل ارثی ایجاد شده‌اند نیز معمولا کارآمد نیستند.
به همین دلیل بهتر است قبل از هرگونه اقدام خودسرانه برای درمان منافذ باز پوست، با پزشک متخصص مشورت کنید تا بهترین راهکار برای درمان آن‌ها به شما پیشنهاد شود.
بهترین راهکار کلینیکی برای درمان کدام است؟
پزشکان با توجه به شرایط سلامتی و فردی بیمار، سن، نوع پوست، شدت آسیب و انتظاراتی که بیمار از نتیجه درمان دارد، بهترین روش درمان را به او پیشنهاد می‌دهند.
بنابراین نمی‌توان به طور قطع گفت که کدام راهکار کلینیکی روش بهتری برای درمان است. البته با توجه به اثرگذاری بسیار بالا و عوارض کوتاه مدت روش لیزر درمانی، پزشکان در بیشتر موارد به‌خصوص در مواردی که اندازه منافذ بسیار بزرگ است، این روش را برای درمان پیشنهاد می‌دهند.
آیا منافذ ارثی پوست قابل درمان است؟
برای پاسخ‌دهی دقیق به این سوال باید معاینه دقیقی از بیمار به عمل آورد. البته تجربه نشان داده است که روش‌های کلینیکی تا حد زیادی می‌توانند منافذ باز پوست را از بین ببرند.
اما نمی‌توان دقیقا گفت که این روش‌ها می‌توانند درمانی قطعی برای باز بودن منافذ پوست به صورت ارثی باشند.
